Figen ALTINDİŞ Din Hizmetleri Uzmanı
Sevgili dostlar,
Bu dünyada bize bir lahza olsun saadeti, minicik bir çiçeğin kokusunu, küçük bir rüzgârın serinliğini dahi hak etmediğini düşündürecek kadar kötü insanlar var. Bu tür insanlara maruz kalmak herkes için zorlayıcı ve yıpratıcı bir durum. Hele ki böyle bir insan her zaman görmek ve iletişim kurmak zorunda olduğumuz biri ise. Ben bu hafta sizlere psikoloji ilminde kötü insanın özelliklerini ve sevgili peygamberimiz bize kötüyü ve kötülüğü nasıl anlatmış bunlardan bahsetmek istiyorum.
Kötülük, “başkasının görebileceği zararları dikkate almadan hareket etme ya da söz söyleme” şeklinde tanımlanıyor ve psikologlara göre üstbenlik yani süperegonun gelişmemiş olmasıyla ilgili bir durum. Yine yapılan araştırmalara göre en kolay kötülük yapabilen kişiler antisosyal (psikopat, sosyopat) kişilik yapısına sahip kimseler. Kötü olma potansiyeli diğer insanlardan çok daha yüksek olan kimselerin bazı kişilik özellikleri şöyle sıralanabilir: Kendi çıkarları için aşırı endişe duyarlar, insanları sürekli manipüle etmek isterler, belirgin duygusal soğukluk hali içindedirler, empati kuramazlar, insanların acı ve sıkıntılarına karşı çok rahat duyarsız kalabilirler, etik ve ahlak ilkeleri onlar için bağlayıcı değildir, diğer herkesten daha fazla hakka ve ayrıcalığa sahip olduklarını düşünürler, davranışlarında dürtüsellik ön plandadır, fiziksel, cinsel ya da psikolojik saldırganlık yoluyla başkalarına kasten acı çektiriyor olmak onları üzmez.
Kur’an ve hadislerde kötü ve kötülüğe karşılık gelen kelime ‘şer’. Her türlü hayrın zıddı olarak ‘şer’ kavramı kullanılmış. Yüce Rabbimiz bizden şerli olan her şeyden uzak olmamızı istemiş. Çünkü kötülük kötülüğü çeker. Kötü ve kötülük yine kötülük ile beslenir ve büyür. Sevgili peygamberimiz bu kötülük girdabında kaybolup gitmeyelim diye bizlere bakın neyi emretmiş: “Nerede ve nasıl olursan ol, Allah’tan kork. Kötülük işlersen, hemen arkasından iyilik yap ki, o kötülüğü silip süpürsün. İnsanlarla güzel geçin!” (Tirmizî, Birr 55) Yine Peygamber Efendimizin hadislerinde bize kötü ve kötülüğü tanıtan birçok bilgi var. ‘’Birilerine bir yüzle, birilerine de başka bir yüzle gelen ikiyüzlü kişi, insanların en kötülerindendir.’’ (Müslim/Birr/98) ‘’İyilik güzel ahlaktır. Kötülük ise vicdanını rahatsız eden ve insanların bilmesini istemediğin şeydir.’’ (Müslim/Birr/15) ‘’Müslüman kardeşini küçük görmesi kişiye kötülük olarak eter.’’ (Müslim/Birr/32) Kötülük yapanı gördüğümüzde, kötülüklerin yayılıp çoğalmaması için o kötülüğe engel olmamızı istemiş. Eğer buna gücümüz yetmiyorsa en azından kalbimizle o kötülükten nefret etmemizi istemiş ki zamanla o kötülük bize de olağan gelmesin.
“Kişi neden kötü olmayı seçer?” sorusuna birçok alanda birçok uzmanın vereceği yığınla farklı cevap olduğu muhakkak. Fakat kötülük yapmanın kişi için bir seçim ve tercih olduğu su götürmez nihai gerçek. Rabbim hepimizi iyi olmayı ve iyilik yapmayı seçenlerden kılsın. Kötülerle sınamasın. ‘’Kötülük işleyip suçu benliğini kaplamış olan kimseler var ya, işte onlar cehennemliklerdir. Onlar orada ebedî kalacaklardır.’’ (Bakara/81)
